تعریف الکتروموتور
الکتروموتور یک ماشین موتور الکتریکی است که انرژی الکتریکی را به مکانیکی تبدیل می کند. اکثر موتورهای الکتریکی از طریق تعامل بین میدان مغناطیسی و جریان الکتریکی درست میشوند تا نیرویی به شکل گشتاور اعمال شده بر روی شفت موتور ایجاد کنند. یک ژنراتور الکتریکی از نظر مکانیکی مشابه موتور الکتریکی است، اما با جریان معکوس نیرو کار میکند و انرژی مکانیکی را به انرژی الکتریکی تبدیل میکند.
تاریخچه الکتروموتور
قبل از موتورهای الکترومغناطیسی مدرن، موتورهای تجربی که با نیروی الکترواستاتیک کار می کردند مورد بررسی قرار گرفتند. اندرو گوردون و بنجامین فرانکلین در دهه 1740 اولین موتورهای الکتریکی دستگاه های الکترواستاتیک را ساختند. به دلیل دشواری تولید ولتاژهای بالای مورد نیاز، موتورهای الکترواستاتیک هرگز برای اهداف عملی مورد استفاده قرار نگرفتند.
اختراع باتری الکتروشیمیایی توسط الساندرو ولتا در سال 1799 تولید جریان های الکتریکی پایدار را ممکن کرد. هانس کریستین اورستد در سال 1820 کشف کرد که یک جریان الکتریکی میدان مغناطیسی ایجاد می کند که می تواند نیرویی بر آهنربا وارد کند. تنها چند هفته طول کشید تا آندره ماری آمپر اولین فرمول برهمکنش الکترومغناطیسی را ایجاد کرد و قانون نیروی آمپر را ارائه کرد، که تولید نیروی مکانیکی را توسط برهمکنش جریان الکتریکی و میدان مغناطیسی توصیف می‌کرد.
اولین نمایش اثر با یک حرکت چرخشی توسط مایکل فارادی در سال 1821 ارائه شد. یک سیم آویزان آزاد در حوضچه ای از جیوه فرو رفته بود که روی آن یک آهنربای دائمی قرار داشت. هنگامی که جریانی از سیم عبور می کرد، سیم به دور آهنربا می چرخید و نشان می داد که جریان باعث ایجاد یک میدان مغناطیسی دایره ای نزدیک در اطراف سیم می شود این موتور اغلب در آزمایش‌های فیزیک نشان داده میشود و آب نمک را جایگزین جیوه (سمی) میکند چرخ بارلو یک اصلاح اولیه برای این نمایش فارادی بود، اگرچه این موتورها تا اواخر قرن برای کاربرد عملی نامناسب باقی ماندند.
انقلاب صنعتی دوم به تولید آسانتر انرژی الکتریکی و همچنین امکان انتقال انرژی الکتریکی در طول مسافت‌های طولانی انجامید.
اجزای الکتروموتورها
هر الکتروموتور بر اساس ساختارش توسط برق جریان مستقیم DC و یا جریان متناوب AC تغذیه می گردد. سرعت دوران موتور DC به به ولتاژ ورودی و گشتاور جریان ورودی وابستگی دارد.
الکتروموتورهای جریان متناوب از جمله شانت (shunt)، سری (series) و مرکب (compound) هستند و کاربردهای آنها در نمودار زیر میباشد. مرکب نیز تلفیقی از هر دو است.
اجزای موتور دوار: استاتور و روتور
هر موتور الکتریکی دوار از دو بخش متحرک و محرک تشکیل شده است که به بخش متحرک روتور و به بخش ثابت که معمولا درون موتور قرار دارد، استاتور یا ایستانه نیز میگویند. در یک موتور الکتریکی، روتور به علت گشتاور ناشی از نیروی ایجاد شده توسط میدان مغناطیسی در استاتور، به حول محور خود می چرخد.
انواع الکتروموتور
الکتروموتور یا موتور الکتریکی در سه نوع الکتروموتور معمولی، الکتروموتور ضد انفجار و کولری است.
به لحاظ برق مصرفی در دو نوع الکتروموتور تک فاز و سه فاز میباشد.
از انواع الکتروموتور تک فاز AC میتوان به فاز شکسته، با استارت خازنی و خازن دائمی اسپیلت اشاره کرد.
الکتروموتور یا دینام سه فاز عبارتند از الکتروموتور سه فاز قفس سنجابی و الکتروموتور سه فاز قفس سنجابی با روتور سیم پیچی شده (اسلیپ رینگ).
الکتروموتور معمولی
CIMA, COEL, NOSTOP, SEIPEE, VEMAT, MGM, MOTIVE, GRUNDFOS, KORMAS, OME, HOYER, ELKO, ERCEM, VOLT, ITAL MOTORS, GUANGLU, SEW, YILMAZ, WAT, AEG, LEROY SOMER, GAMAK, KAIJIELI, ATB SEVER, VEM, LOHER, STREAM, SIEMENS, ABB, MARELLI, WEG
الکتروژن، دیزل ساز، جمکو، موتوژن
الکتروموتور Nostop
شرکت چینی نوستاپ که تحت لیسانس اتریش است، بسیاری از الکتروموتورها و الکتروگیربکسهای زیر پانصد وات را ساخته و تولید میکند. در ادامه برخی از کاربردهای آن ذکر شده است:
کاربرد الکتروموتور نواستاپ
- صنایع نساجی
- اتوماسیون صنعتی
- صنایع چاپ
- دستگاههای آزمایشگاهی
- ماشین سازی
- صنایع تولیدی
- صنایع خودرویی
- رباتهای صنعتی
برخی الکتروموتورهای نوستاپ همراه با تصاویر به شرح زیر است:
الکتروموتور ضد انفجار (Explosion Proof Electric Motor)
استفاده از الکتروموتور ضدانفجار یا ضدجرقه، الکتروموتورEX، الکتروموتور محیطهای خطرناک و… برای کاهش ریسک انفجار در فضاهای خاص و در شرایط زیر استفاده میشود:
- وجود محیطی با قابلیت انفجار
- امکان سرایت و انتقال انفجار
- وجود یک منبع قابل اشتعال
بنابراین میتوان گفت، الکتروموتورهای ضد انفجار در مکانهای؛ صنایع شیمیایی و پتروشیمی، تولید نفت و گاز معدنی، کارخانه گاز، شرکت های تامین کننده گاز، پمپ بنزین، کارخانه تصفیه فاضلاب، کارخانه کک، کارخانه پردازش چوب، صنایع رنگ سازی، صنایع نظامی، صنایع خودروسازی و صنایع دیگر که در معرض خطر انفجار هستند، ضروری میباشند.
موتورهای ضدانفجار دارای وزن بالا و ابعاد و اندازه بزرگ هستند و طوری طراحی شدهاند که هنگام استفاده از حداکثر توانایی موتور، در برابر خوردگی و افزایش بیش از حد درجه حرارت مقاوم باشند.
مهمترین موتورهای ضدانفجار؛
چمپ (Camp)، زیمنس (Siemens)، ای بی بی (ABB)، ای تی بی سور (ATB Sever)، رائل (RAEL)، وی ای ام (VEM)، موتیو (Motive)، مارلی (Marelli)، وگ (WEG) میباشند.
الکتروموتور کولری
شرکت موتوژن تولید موتورهای کولر خود را از سال 1355 تحت لیسانس شرکت وستینگهاوس آغاز نمود. گشتاور راه اندازی این الکتروموتور ها بالا بوده و کاربرد آنها در کولرها به همراه تسمه می باشد. الکتروموتور های کولری دو دور هستند که البته تک دور آنها نیز به صورت سفارشی از سوی شرکت موتوژن تولید می شوند.
قطعات یدکی الکتروموتور
قطعات یدکی الکتروموتور به شرح زیر میباشد که برای اطلاع از موجودی و قیمت میتوانید با واحد تماس با ما در ارتباط باشید.
- شافت الکتروموتور
- خار الکتروموتور
- ترمینال
- درب جعبه ترمینال الکتروموتور
- گلند
- براکت عقب یا درب عقب
- پروانه یا فن
- کاور پروانه
- ترمیستور حرارتی
- فلنج الکتروموتور
- براکت جلو یا درب جلو الکتروموتور
- روتور الکتروموتور
- بلبرینگ
- رولبرینگ
- استاتور الکتروموتور
- پوسته الکتروموتور (چدن، آلومینیوم و استیل)
- خازن
الکتروموتورهای القایی با روتور قفس سنجابی موتوژن
الکتروموتورهای صنعتی موتوژن، از نوع بسته بوده و توسط پروانه پلاستیکی و پره های تعبیه شده در دو انتهای روتور قفس سنجابی، خنک کاری می شود. الکتروموتورها بر اساس استاندارد های بین المللی طراحی شده و کلیه مراحل تولید آنها با استفاده از تکنولوژی مدرن انجام می گیرد.
شفت:
شفت الکتروموتورها با یک سر خروجی تولید می گردد. ابعاد نهایی شفت ها با ترانس های دقیق توسط دستگاه های CNC ماشین کاری می شود، خار و جای خار بر روی شفت، طبق استاندارد DIN 6880 می باشد.
دایکاست روتورها با آلومینیوم خالص می باشد و پس از تولید کامل روتورها، بالانس دینامیکی آنها با دستگاه های کاملا دقیق صورت می گیرد.
جعبه ترمینال:
در الکتروموتورهای با فریم آلومینیومی، جعبه ترمینال به صورت یکپارچه با فریم، ریخته گری می شود و امکان هدایت کابلهای برق را از قسمت راست و چپ جعبه ترمینال فراهم می سازد و به این منظور گلند های استاندارد بر اساس DIN 46320 استفاده می شود. در الکتروموتور های با فریم چدنی، جعبه ترمینال بصورت جداگانه ریخته گری می شود و امکان هدایت کابل های برق را در هر چهار جهت الکتروموتور می تواند فراهم سازد.
تهویه الکتروموتورها:
پروانه الکتروموتور ها از جنس پلی آمید با مقاومت بالا تولید گردیده که در انتهای الکتروموتور ها بر روی شفت نصب می شود. هوا توسط چرخش پروانه از عقب الکتروموتور به طرف جلو روی بدنه دمیده می شود.
بلبرینگ:
بلبرینگ های مورد استفاده تا سایز فریم 160 از نوع 2Z و از 160 به بالا از نوع Z می باشند. برای بلبرینگ های نوع Z امکان گریس کاری از طریق گریس خور وجود دارد. در صورت نیاز و بنا به درخواست مشتری و با توجه به مقتضیات کار به جای بلبرینگ، رولبرینگ نصب می گردد.
درجه حفاظت:
میزان حفاظت الکتروموتور ها در مقابل نفوذ ذرات خارجی، آب و گرد و غبار بر اساس استاندارد IEC 60034-5 تعریف می شود.
ولتاژ و فرکانس:
الکتروموتور های صنعتی موتوژن بطور معمول برای کار با فرکانس 50HZ و ولتاژهای مطابق با جداول مشخصات نامی طرح شده اند، الکتروموتور های طراحی شده برای کار با فرکانس 50HZ را می توان با منبع تغذیه 60HZ نیز به کار برد. در اینصورت برای به دست آوردن مشخصات کارایی جدید، ضمن ثابت نگه داشتن ولتاژ نامی، سایر اطلاعات داده شده در جداول را بایستی در ضرایب تبدیل (جدول شماره 3) ضرب کرد.
اثر تغییرات ولتاژ و فرکانس منبع تغذیه :
بر اساس استاندارد IEC60034-1 الکتروموتورها با تغییرات ولتاژ تا 5%± یا فرکانس تا 2%± قادر به انجام کار مورد نظر می باشند. اما در این حالت مشخصات کارایی آنها لزوما با مشخصات کارایی در ولتاژ و فرکانس نامی به طور کامل مطابقت نکرده و اختلاف جزئی وجود خواهد داشت و دمای آنها کمی بیشتر از حالت کار ولتاژ و فرکانس نامی خواهد بود. نکات فوق در صورت تغییرات همزمان ولتاژ و فرکانس نیز صادق است.
تغییرات مجاز مشخصات کارایی:
بر اساس استاندارد IEC60034-1 تغییرات زیر در مشخصات کارایی مجاز می باشند.
اتصال زمین:
الکتروموتور های با فریم آلومینیومی دارای دو محل اتصال زمین هستند که با علامت زمین مشخص شده اند، یکی از آنها در داخل جعبه ترمینال و دیگری بر روی پایه الکتروموتور تعبیه شده است. در الکتروموتورهای با فریم چدنی، محل اتصال زمین در پایه الکتروموتور تعبیه شده است.
اضافه بار:
الکتروموتورها بعد از رسیدن به دمای کار نرمال، بر اساس استاندارد IEC 60034-1 قتدر به تحمل جریان اضافی تا 1.5 برابر جریان نامی به مدت 2 دقیقه هستند.
گشتاور اضافی لحضه ای:
الکتروموتور ها در ولتاژ و فرکانس نامی خود، بدون کاهش ناگهانی سرعت یا توقف قادر به تحمل گشتاور اضافی (با افزایش تدریجی) تا 60% گشتاور نامی خود به مدت 15 ثانیه می باشند.
توان خروجی مندرج در کاتالوگ مربوط به عملکرد الکتروموتور تا ارتفاع 1000 متر از سطح دریا و دمای تا 40 درجه سانتیگراد می باشد برای ارتفاع و دماهای بالاتر مطابق جدول شماره 5 عمل گردد.
پایه:
در الکتروموتور های با فریم آلومینیومی تیپ 160 و کلیه الکتروموتورهای با فریم چدنی، پایه جداشونده می باشد.
در الکتروموتور های با پایه جدا شونده چرخش فریم در هر چهار جهت امکان پذیر می باشد. (ترمینال باکس قابلیت نصب در چهار جهت چپ، راست، بالا و پایین را دارد.)
ترمیستور:
در کلیه الکتروموتورهای فریم سایز 180 به بالا ترمیستور PTC نصب می گردد و برای بقیه آنها در صورت سفارش مشتری قابل نصب می باشد.
در صورت سفارش مشتری، برای کلیه الکتروموتورها امکان نصب Anti Condensation Heaters و RTD وجود دارد.
شرکت موتوژن الکتروموتورهای صنعتی خود را در چهار گروه مختلف عرضه می کند این گروهها شامل 1- الکتروموتورهای سه فاز فریم آلومینیوم 2- الکتروموتورهای سه فاز فریم چدن 3- الکتروموتورهای تکفاز خازن دائم 4- الکتروموتورهای تکفاز دو خازنه هستند.
پلاک خوانی الکتروموتور
برای راه اندازی انواع موتورهای الکتریکی پلاکی با کلیه اطلاعات موتور الکتریکی وجود دارد و برای افزایش عمر موتور الکتریکی رعایت آن موارد، توصیه میشود. به عنوان مثال؛ تصویر پلاک الکتروموتور سه فاز با توضییحات حروف اختصاری آن را اوردیم.
